Wykańczanie tekstyliów obejmuje wszystkie procesy mechaniczne i chemiczne stosowane w celu zwiększenia użyteczności tekstyliów, z wyjątkiem tych związanych bezpośrednio z barwieniem. Wykończenie ma na celu uczynienie tkaniny bardziej atrakcyjną, funkcjonalną i gotową do użytku końcowego. Procesy te mogą obejmować zarówno zabiegi przygotowawcze, takie jak wybielanie przed farbowaniem, jak i zabiegi poprawiające wygląd (takie jak glazurowanie), dostosowujące teksturę (takie jak zaklejanie) lub zwiększające wydajność (takie jak wstępne kurczenie). Świeżo wyprodukowane tkaniny, często nazywane "szarymi towarami" lub "szarymi", są zwykle brudne, szorstkie i nieatrakcyjne, wymagając znacznego wykończenia, aby przekształcić je w pożądany produkt.

Podstawowe metody wykańczania tekstyliów

W przeszłości wykańczanie tekstyliów obejmowało proste, ręczne procesy doskonalone przez rzemieślników, zwłaszcza w Anglii i Szkocji. Nowoczesne wykańczanie tekstyliów znacznie się rozwinęło dzięki szeroko zakrojonym badaniom i innowacjom technologicznym. Przyjrzyjmy się niektórym z kluczowych metod.

Zabiegi przygotowawcze

Przed każdym większym procesem wykańczania niezbędne są pewne zabiegi przygotowawcze w celu usunięcia zanieczyszczeń i pozostałości produkcyjnych, dzięki czemu tkanina nadaje się do dalszego ulepszania. Te zabiegi przygotowawcze obejmują:

• Burling and Mending:Po wstępnej inspekcji, wady takie jak zadziory, luźne nitki, dziury i rozdarcia są korygowane ręcznie. Proces ten zapewnia, że tkanina jest wolna od wad przed przejściem do dalszych etapów wykańczania.
• Szorowanie:Ten etap oczyszcza szare towary, usuwając brud, oleje i inne pozostałości po produkcji włókien. Zapewnia to, że tkanina jest czysta i gotowa do kolejnych procesów.
• Wybielanie:Wybielanie usuwa naturalne kolory (takie jak opalenizna lnu), aby uzyskać jednolitą białą bazę lub przygotować tkaninę do barwienia. W zależności od składu włókien, bielenie odbywa się za pomocą utleniania (za pomocą tlenu) lub redukcji (poprzez uwodornienie). Na przykład bawełna jest zazwyczaj bielona przy użyciu alkalicznego nadtlenku wodoru, podczas gdy wełna wymaga kwaśnych lub lekko alkalicznych utleniaczy.

Mechaniczne i chemiczne procesy wykańczania

Po zakończeniu obróbki przygotowawczej tkaniny poddawane są różnym procesom mechanicznym i chemicznym w celu poprawy ich wyglądu, tekstury i funkcjonalności.

Poprawa wyglądu

• Merceryzacja:Stosowany do bawełny i niektórych mieszanek bawełny, proces ten zwiększa połysk, wytrzymałość i powinowactwo barwnika poprzez zanurzenie tkaniny w roztworze sody kaustycznej, a następnie zneutralizowanie go kwasem. Merceryzacja powoduje trwałe pęcznienie włókien, czyniąc je bardziej atrakcyjnymi i żywymi.
• Drzemka i strzyżenie:Drapowanie tworzy aksamitną powierzchnię na tkaninach takich jak wełna, bawełna i przędzone jedwabie, dodając ciepła i miękkiej tekstury. Strzyżenie przycina tę podniesioną powierzchnię do jednolitej wysokości, udoskonalając teksturę i tworząc określone wzory lub projekty.
• Szczotkowanie:Proces ten wykorzystuje wałki z włosiem do usuwania luźnych nitek i zwiększania gładkości powierzchni. Podnosi również nap, zapewniając bardziej miękki dotyk, szczególnie w przypadku dzianin i tkanin.
• Opalanie:Proces ten, znany również jako gazowanie, polega na wypalaniu luźnych włókien w celu uzyskania gładkiej, równej powierzchni. Jest to kluczowy etap dla przędzy i tkanin, zmniejszający rozmycie i poprawiający ostateczny wygląd.
• Kalandrowanie:Końcowy proces polegający na przepuszczeniu tkaniny między rozgrzanymi rolkami w celu uzyskania gładkiej, błyszczącej powierzchni. Warianty takie jak mory, wytłaczanie i glazurowanie dodają efekty dekoracyjne, takie jak faliste wzory, wypukłe wzory lub błyszczące powierzchnie.

Poprawa właściwości dotykowych

• Rozmiary:Proces ten polega na nakładaniu związków takich jak skrobia, żelatyna lub glina na tkaniny, tworząc warstwę wokół włókien, aby dodać im wagi, chrupkości i połysku. Jednak większość środków zaklejających jest tymczasowa i może zanikać po praniu.
• Zmiękczanie:Różne środki, takie jak dekstryna lub gliceryna, są stosowane w celu zmiękczenia tkanin. Zabiegi zmiękczające mogą również zwiększyć chłonność tkaniny.

Zwiększanie wydajności

• Kontrola skurczu:Kurczenie kompresyjne, obróbka żywicą i metody termoutwardzalne kontrolują kurczenie się tkaniny. Skurcz kompresyjny polega na zwilżeniu i rozluźnieniu tkaniny pod naciskiem, dzięki czemu staje się ona gładsza i bardziej trwała. Żywice i utrwalanie termiczne pomagają stabilizować włókna syntetyczne, takie jak poliester i nylon, w celu zminimalizowania skurczu.
• Durable Press:Technika ta zapewnia zachowanie kształtu, odporność na zagniecenia i zmarszczki, dzięki czemu tkaniny zachowują swój wygląd po praniu i suszeniu. Trwałe metody prasowania mogą być zamawiane (przed wykonaniem odzieży) lub pocztówki (po wykonaniu odzieży).
• Wodoodporność i hydrofobowość:Zabiegi te zamykają pory tkaniny, aby uczynić ją nieprzepuszczalną lub odporną na przenikanie wody. Wodoodporność jest stosowana w przypadku płaszczy przeciwdeszczowych, podczas gdy hydrofobowość pozwala tkaninie pozostać oddychającą, jednocześnie odprowadzając wodę.
• Odporność na płomienie:Tkaniny mogą być wykończone w sposób ognioodporny lub ognioodporny, co pozwala im wytrzymać ekspozycję na ciepło lub płomienie. Wykończenia te różnią się w zależności od rodzaju tkaniny i pożądanego poziomu ochrony przeciwpożarowej.

Wnioski

Uszlachetnianie tekstyliów przekształca surowe tkaniny w produkty gotowe do konsumpcji, poprawiając ich wygląd, teksturę i wydajność. Dzięki postępowi w technologii i formułach chemicznych, procesy te nadal ewoluują, spełniając różnorodne potrzeby przemysłu tekstylnego i konsumentów końcowych. Od wygładzania, zmiękczania i ubarwiania tkanin po zwiększanie ich trwałości i właściwości funkcjonalnych, wykańczanie pozostaje kluczowym etapem w produkcji tekstyliów.